Dodenherdenking 4 mei 2023 – toespraak burgemeester Van Driel

Dames en heren, jongens en meisjes, welkom bij de jaarlijkse Dodenherdenking.

And of course a special welcome to Jim, Paula and Reilly Keeffe, Helen and Bart Berman and Peter Child. All of you have come from so far to join us here this evening. Thank you so much.

Het is vandaag 4 mei 2023. Vandaag herdenken we alle burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden, of elders in de wereld, tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ook bij oorlogen en vredesmissies erna, zijn omgekomen. Ik ben blij dat u hier allen bent. Want deze tijd bewijst meer dan ooit dat saamhorigheid nodig is. Om verdraagzaam te zijn naar elkaar toe. Dat we samen, ondanks alle verschillen, laten zien dat we ook 1 geluid kunnen laten horen.

Dit jaar begon de periode van bezinning en herdenking voor mij al halverwege april, toen ik aanwezig mocht zijn bij de overdracht van de adoptie van het oorlogsmonument door leerlingen van het basisonderwijs. 

Samen met hen stond ik onder meer stil bij woorden van bezinning van Otto Frank, de vader van Anne. Hij stelde dat je het verleden moet kennen om een toekomst op te kunnen bouwen.

Ook vandaag haal ik deze woorden graag aan, omdat ze nog steeds zo aansluiten bij de actualiteit. We kunnen er niet genoeg bij stil staan, hoe belangrijk vrijheid is. En dat zij die hun leven lieten voor de vrijheid van onze vaders, moeders, opa’ of oma’s, dat niet voor niets hebben gedaan. 

Want oorlog… dat wilden we nooit meer.

Oorlog is lange tijd ver van ons weg gebleven. Totdat verleden jaar de oorlog in de Oekraïne uitbrak. 
En we binnen enkele weken vluchtelingen uit de Oekraïne in onze gemeente zijn gaan opvangen. Toen kwam oorlog en het gebrek aan vrijheid weer heel dichtbij. En werd zichtbaar hoeveel pijn het doet om geen vrijheid meer te ervaren, om alles achter te moeten laten en om op de vlucht te gaan.

Het jaarthema van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, is niet voor niets dit jaar ‘Leven met Oorlog’. 
Want Vrijheid is een wankel evenwicht.

Ook in onze samenleving. Want ook hier is er sprake van groeiende tegenstellingen, van eenzaamheid, van vooroordelen. Vooroordelen die kunnen leiden tot discriminatie en uitsluiting. Het zaadje van onverdraagzaamheid is immers zo geplant. 

Gelukkig zie ik dat in Papendrecht hoop, optimisme en de wil om iets voor anderen te betekenen overheersen. Het hoeft niet iets groots te zijn, het zijn juist de kleine gebaren, de wellicht simpele dingen waarmee we in figuurlijke zin een steen verleggen om de loop van het water te veranderen. We hebben altijd zelf de mogelijkheid om een stap te zetten, om contact te maken, naar elkaar te luisteren, aandacht, zorg, respect en begrip op te brengen en nieuwgierig te blijven naar elkaars ervaringen en meningen. Dat we bijvoorbeeld thuis of op school met de kinderen praten over wat we zien en horen. Dat we het goede voorbeeld geven en niet onze mond houden als we uitsluiting zien. Dat we ervoor kiezen om niet onverschillig te zijn, ook als dat best moeilijk is. 

Zodat we ons allemaal gehoord, gezien en erkend voelen. 

Daarbij kunnen we ons laten inspireren door de instelling van de mensen die wij vandaag herdenken. Want dankzij hun onwrikbare vertrouwen in elkaar en in de toekomst, zijn wij vandaag in de gelegenheid om in vrijheid onze eigen keuzes te maken. 

Er is zo’n mooie uitspraak: “In het verleden ligt het heden, in het nu wat worden zal”. Vanavond staan we heel bewust stil bij dat verleden. Vanavond denken we aan die honderdduizenden jonge mannen en vrouwen die hun leven hebben gegeven voor onze toekomst. 

En dan voel ik naast een diep verdriet ook een intense dankbaarheid. Hun offer mag nooit vergeten worden. Door hun offer te herdenken en het verleden niet alleen te kennen maar ook te erkennen, zijn wij in staat gesteld om gezamenlijk aan een toekomst te bouwen. Want Vrijheid moeten we koesteren, in verbondenheid, in solidariteit.

Tot slot wil ik afsluiten met deze woorden van een wijs man: ‘Zo lang wij ons herinneren, is er Hoop.

Hoop op een betere wereld.

Op 5 mei gaat de vlag uit om ons te herinneren en door te laten dringen wat vrijheid betekent.

Ik dank u voor uw aandacht.